Trước khi nổ súng tấn công biên giới Tây Nam năm 1977, Pol Pot đã thực hiện rải rác các vụ sát hại người Việt từ năm 1972.
Chiều 28/12, Bộ Quốc phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương và Tỉnh ủy An Giang tổ chức hội thảo khoa học cấp quốc gia "40 năm ngày chiến thắng chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc và cùng quân dân Campuchia chiến thắng chế độ diệt chủng (7/1/1979-7/1/2019)".
Đại tướng Phạm Văn Trà phát biểu tham luận. Ảnh: Phước Tuấn
Là người tham luận đầu tiên, Đại tướng Phạm Văn Trà (nguyên Bộ trưởng Quốc phòng) khẳng định thực chất Pol Pot đã tiến hành các hoạt động chống phá Việt Nam từ năm 1972.
"Tôi vào Quân khu 9 từ năm 1963, theo dõi kỹ nên biết tình hình này. Không phải nghiễm nhiên Pol Pot chống chúng ta mà phải có một thế lực bên ngoài đứng đằng sau mới có đủ sức", tướng Trà quả quyết.
Ông cho hay, khi đó, Việt Nam đang tập trung cho chiến tranh chống Mỹ nên "chúng ta bỏ qua, cố gắng chịu đựng, thắng Mỹ rồi mới thương lượng với họ".
Năm 1972, nhiều đội quân của Quân khu 9 sang Campuchia đã bị Pol Pot giết hại. Sư đoàn 1 được tăng cường cho quân khu này, hoạt động chủ yếu ở An Giang, Hà Tiên cũng bị Pol Pot cho phá hủy một bệnh viện của đơn vị này ở Tà Keo.
Tướng Trà giải thích, đã hòa bình nhưng Bộ Tổng tham mưu quyết định thành lập Sư đoàn 330 từ nhiều đơn vị khác (mà ông là Sư đoàn phó Tham mưu trưởng) nhằm bảo vệ biên giới Tây Nam trước sự uy hiếp của Pol Pot.
"Năm 1972, tập đoàn giết hại nhiều người Campuchia vô tội và đánh chiếm biên giới nước ta. Sau hòa bình, Pol Pot - Ieng Sary đã ra Thổ Chu, Kiên Giang nói đưa gần 500 người dân vào đất liền. Nhưng sau đó chúng đã giết chết hết rồi đánh đảo Phú Quốc", ông Trà khẳng định.
Đại đội 9 (Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 18) phòng ngự tại chùa Xà Xía, Hà Tiên, Kiên Giang tháng 7/1978. Ảnh: Báo Quân đội nhân dân
Tham luận tại hội thảo, nhiều nhà nghiên cứu sử học và quân sự cho biết, từ những năm 60 của thế kỷ trước, Pol Pot - Ieng Sary từng bước thao túng quyền lãnh đạo Đảng Cộng sản Campuchia. Sau 30/4/1975, Pol Pot - Ieng Sary công khai coi Việt Nam là "kẻ thù số một, kẻ thù truyền kiếp", họ vừa tập trung phát triển lực lượng, vừa triển khai hàng loạt hoạt động gây hấn, thăm dò chiến tranh.
Đến cuối năm 1976, các cuộc tiến công của quân Pol Pot vào lãnh thổ Việt Nam ngày càng tăng, quy mô ngày càng lớn, có nơi tiến sâu vào tới 15 km (Kiên Lương, Kiên Giang), làm cho tình hình biên giới Tây Nam hết sức căng thẳng. Chỉ tính từ tháng 4/1975 đến tháng 6/1977, Pol Pot đã xâm phạm biên giới Việt Nam trên 2.000 lần, gây tổn thất hơn 4.000 người.
Những cuộc tiến công của quân đội Pol Pot không phải là hành động bột phát mà được chuẩn bị kỹ lưỡng, mang tính hệ thống, hành động tàn bạo.
Chiến tranh biên giới Tây Nam chính thức mở đầu bằng sự kiện ngày 30/4/1977, quân Pol Pot sử dụng lực lượng cấp sư đoàn và lực lượng địa phương các tỉnh biên giới, bất ngờ đồng loạt tiến công xâm lược toàn tuyến biên giới của tỉnh An Giang.
Thiếu tướng Bùi Thanh Sơn, nguyên Trưởng Sư đoàn 320 (Quân khu 3) cho biết phạm vi không gian cuộc chiến tranh diễn ra ở địa bàn các tỉnh biên giới, nơi đối đầu trực tiếp giữa hai bên.
Pon Pot luôn luôn tập trung lực lượng mạnh, thời điểm cao nhất lên đến 23 sư đoàn bộ binh cùng các quân binh chủng mạnh, lực lượng các quân khu và tỉnh trên tuyến biên giới giáp Việt Nam. Tổng số quân cao nhất lên đến 120.000 với nhiều loại vũ khí hiện đại.
Thiếu tướng Bùi Thanh Sơn. Ảnh: Phước Tuấn
Không chỉ thực hiện quyền tự vệ, quân đội và nhân dân Việt Nam giúp người dân Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng của Pon Pot - được đánh giá là "tàn bạo và kỳ lạ nhất trong lịch sử loài người".
GS Võ Văn Sen (nguyên Hiệu trưởng Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP HCM) cho rằng, 40 năm trôi qua nhưng khi nhắc lại thảm họa này, nhiều người vẫn còn bàng hoàng, căm giận.
"Họ tự đặt câu hỏi vì sao từ nửa sau thế kỷ 20, khi nền văn minh nhân loại đã đạt đến đỉnh cao lại có thể tồn tại một chế độ nô dịch, tự giết hại chính dân tộc mình, phá nát chính đất nước mình", ông Sen nói và cho biết đây vẫn là vấn đề mà giới chính trị và nghiên cứu thế giới tiếp tục tìm kiếm, lý giải.
Theo số liệu thống kê của Hội đồng Mặt trận đoàn kết xây dựng và bảo vệ tổ quốc Campuchia điều tra về tội ác của Pol Pot - Ieng Sary, từ năm 1975-1979, số người bị sát hại là hơn 2,7 triệu. Hàng nghìn trường học, bệnh viện, hàng trăm nghìn ngôi nhà bị phá hủy.
"Nhà báo Wilfred G. Burchett đã thốt lên rằng xin hãy đừng bảo bất kỳ đứa trẻ Campuchia nào vẽ lại bức tranh cuộc sống dưới thời Pol Pot theo trí nhớ của nó. Thông thường, hình ảnh bao trùm bức tranh ấy là một gã thanh niên trong bộ đồ đen đang dùng roi quất ai đó trên công trường hoặc đang dùng gậy đập chết ai đó trên mép một hố chôn tập thể", Giáo sư Sen nói.
Thượng tướng Lê Chiêm, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng nói chỉ trong gần bốn năm tập đoàn Pol Pot - Ieng Sary đã xóa bỏ gần hết cơ sở, vật chất xã hội và đẩy dân tộc Khmer trước thảm họa diệt vong. Sự giúp đỡ của Việt Nam với Campuchia trước nạn diệt chủng này là "trong sáng, vô tư, chí tình chí nghĩa".
"Cùng với thời gian, sự giúp đỡ và tình đoàn kết giữa Việt Nam - Campuchia sẽ trở thành biểu tượng của tình đoàn kết quốc tế thủy chung, trong sáng", ông nói.
Hội thảo cũng tập trung phân tích những điểm mạnh cũng như hạn chế về mặt khoa học quân sự của Việt Nam trong chiến tranh biên giới Tây Nam, đồng thời đúc kết những bài học kinh nghiệm nhằm vận dụng cho bối cảnh hiện tại.
Huy Phong - Mạnh Tùng (vnexpress)
Tags:
