Cuộc đua đưa một triệu khẩu trang Trung Quốc tới Mỹ

Giới chức Massachusetts phải gấp rút tìm mọi cách và tận dụng mọi quan hệ để đưa 1,2 triệu khẩu trang N95 Trung Quốc về Mỹ bằng đường hàng không.

>>Hơn 7.000 người chết vì nCoV tại Mỹ

14h38 ngày 2/4 (3h38 ngày 1/4 theo giờ Bờ Đông nước Mỹ), máy bay Boeing 767 của đội bóng bầu dục New England Patriots cất cánh từ thành phố Thâm Quyến, Trung Quốc. Trong khoang hàng của phi cơ là 1,2 triệu khẩu trang N95 đang trên đường tới Mỹ.

Hình ảnh tại sân bay quốc tế Bảo An ở Thâm Quyến cho thấy các nhân viên mặc đồ bảo hộ đang xếp từng thùng trang thiết bị y tế lên chiếc máy bay màu đỏ, trắng và xanh mang logo của đội Patriots cùng dòng chữ "6 lần vô địch".

Máy bay chỉ được đỗ tại sân bay Trung Quốc trong 3 tiếng, tổ lái cũng không được rời phi cơ trong lúc nhân viên mặt đất xếp hàng hóa, các quan chức giấu tên tham gia hoạt động vận chuyển tiết lộ. Việc bốc xếp hàng kéo dài 2 giờ 57 phút. Chiếc Boeing 767 đáp xuống sân bay quốc tế Boston Logan sau đó một ngày.

Các thùng khẩu trang được dỡ khỏi máy bay tại Boston hôm 2/4. Ảnh: AP.

Cuộc chuyển hàng bất thường này cho thấy nỗ lực gấp rút của các bang tại Mỹ nhằm sở hữu trang thiết bị y tế đối phó Covid-19. Quá trình này không chỉ bao gồm tìm mua hàng, mà còn liên quan tới các bên trung gian và tận dụng các mối quan hệ để bỏ qua những rào cản hành chính dày đặc đang bị tê liệt vì dịch bệnh.

Một trong những áp lực lớn nhất với hệ thống y tế ở nước Mỹ chính là khan hiếm khẩu trang N95, công cụ quan trọng để bảo vệ y bác sĩ trước nCoV. Nhu cầu đã vượt xa nguồn cung, đặt nhân viên y tế và các bệnh nhân vào vòng nguy hiểm.

Hành trình thu mua 1,2 triệu khẩu trang của bang Massachusetts kéo dài nhiều tuần, bắt đầu với Thống đốc Charlie Baker và đi qua hàng loạt đại sứ quán, đối tác tư nhân và một trong những đội bóng bầu dục thành công nhất lịch sử nước Mỹ. Chiếc Boeing 767 của đội Patriots phải nằm tại bang Alaska để chờ quan chức Trung Quốc phê duyệt kế hoạch, sau đó mới được phép bay tới Thâm Quyến.

"Tôi chưa bao giờ thấy nhiều thủ tục quan liêu và trở ngại phải vượt qua như vậy. Trong thế giới hiện nay, những người may mắn đủ sức làm nên khác biệt như chúng ta có trách nhiệm rất lớn, phải làm những điều như vậy với mọi nguồn lực có thể", Robert Kraft, chủ sở hữu đội Patriots, cho hay.

Thống đốc Baker lo ngại về nguồn cung khẩu trang của bang Massachusetts và đạt thỏa thuận mua hơn một triệu chiếc N94 từ các nhà sản xuất Trung Quốc cách đây hai tuần. Tuy nhiên, quan chức bang phải tìm cách đưa chúng khỏi Trung Quốc trong bối cảnh hoạt động vận tải chưa hoàn toàn phục hồi, trong khi những món hàng như khẩu trang cũng gặp nhiều khó khăn trong thông quan.

"Tôi phải tìm cách đưa số hàng đó về đây", Thống đốc Baker nói với một người bạn lâu năm.

Người bạn đó là Jonathan Kraft, con trai của Robert Kraft. Jonathan là chủ tịch hội đồng quản trị Bệnh viện đa khoa Massachusetts, một trong những cơ sở y tế nổi tiếng nhất tại Mỹ, cũng là chủ tịch Patriots. Đội bóng này sở hữu chiếc Boeing 767 và họ cho rằng nó có thể hỗ trợ kế hoạch của Thống đốc Baker.

Có nhiều câu hỏi rất khó giải quyết. Robert và Jonathan Kraft phải xem chiếc Boeing 767 có sẵn sàng vận hành không, cũng như liệu nó có khả năng thực hiện chuyến bay dài với thời gian chuẩn bị gấp rút như vậy hay không. Chiếc Boeing của đội Patriots là phiên bản chở khách, không phải vận tải cơ chuyên dụng.

Nhân viên Trung Quốc đưa khẩu trang lên khoang máy bay hôm 2/4. Ảnh: CBS

Yếu tố quan trọng nhất là bảo đảm Trung Quốc cấp phép cho máy bay hạ cánh, điều rất khó khăn trong thời điểm Covid-19 đang lây lan khắp thế giới. Ngay cả khi có đầy đủ giấy phép, lãnh đạo đội Patriots vẫn lo ngại nguy cơ tổ bay phải cách ly tại Trung Quốc 14 ngày trước khi được quay về.

Thống đốc Baker, Bộ Ngoại giao Mỹ, Robert Kraft và nhiều quan chức đã gửi thư tới tổng lãnh sự Trung Quốc ở thành phố New York để xin giấy phép đặc biệt. Loạt thư được gửi từ ngày 24 đến 30/3, đề nghị Bắc Kinh cấp lệnh miễn trừ cho nhiệm vụ nhân đạo và bảo đảm tổ lái không rời phi cơ.

Đến tối 27/3, tổ lái phải điều khiển phi cơ đến thành phố Wilmington, bang Ohio vì chiếc Boeing 767 cần nâng cấp hệ thống điện tử để thực hiện chuyến bay quốc tế.

Trung Quốc đồng ý cấp phép cho chuyến bay và không yêu cầu cách ly, với điều kiện không ai được lên khoang khách và buồng lái ngoại trừ phi hành đoàn, nhưng họ vẫn cần xin visa để nhập cảnh. Toàn bộ các thành viên phi hành đoàn chiếc Boeing 767 phải vội vàng đến một cửa hàng thuốc địa phương và chụp ảnh để nộp đơn xin visa.

Ảnh chân dung của họ được gửi tới thành phố New York để nộp cho lãnh sự quán Trung Quốc, sau đó trả ngược về bang Ohio. Tổng lãnh sự Trung Quốc tại New York Hoàng Bình được coi là đồng minh quan trọng trong nỗ lực hoàn tất thủ tục khi cho lãnh sự quán hoạt động vào cuối tuần để bảo đảm giải quyết xong visa, quan chức am hiểu vấn đề cho hay.

Máy bay sau đó xuất phát tới bang Alaska. Từ thời điểm đó, toàn bộ người trên chiếc Boeing 767 chỉ được nghỉ theo lịch trình bắt buộc hoặc lúc phi cơ đang kiểm tra kỹ thuật. Máy bay chở theo các kỹ thuật viên và linh kiện thay thế nhằm đề phòng trục trặc kỹ thuật khi ở Trung Quốc.

Ngoài cung cấp máy bay và bảo đảm hậu cần, gia đình Kraft cũng đồng ý chi 2 triệu USD, tương đương một nửa giá trị lô thiết bị y tế. Bang Massachusetts đặt mua 1,7 triệu khẩu trang N95 từ nhiều nhà sản xuất khắp Trung Quốc.

"Những gì chúng tôi cần là người tại thực địa để tập kết hàng và đưa chúng tới đích", Jim Nolan, giám đốc vận hành công ty Kraft Sports and Entertainment, cho hay. Tuy nhiên, họ cần nhiều hơn thế vì lô sản phẩm cần được đếm, kiểm tra và thông quan càng nhanh càng tốt.

Tập đoàn Kraft kết nối được với tập đoàn Tencent thông qua nhiều bên trung gian, trong đó doanh nghiệp Trung Quốc cam kết cung cấp nhân lực thực hiện quy trình này. Trong những ngày tiếp theo, nhân viên của Tencent đi khắp nơi để kiểm tra và tập kết hàng hóa.

Một số nhà máy không đáp ứng kịp đơn hàng và phải chờ đợi lâu hơn dự kiến. Nhân viên Tencent phải trông hàng qua đêm, sau đó vội vã đưa số khẩu trang đến sân bay Thâm Quyến và đưa qua hải quan.

Thống đốc Baker phát biểu sau khi nhận lô khẩu trang hôm 2/4. Ảnh: Twitter/MassGov

Máy bay Boeing 767 của đội Patriots đáp xuống Thâm Quyến vào đầu giờ chiều ngày 2/4. Nó nằm tại sân bay trong 2 giờ 57 phút, suýt soát khung giờ 3 tiếng được phía Trung Quốc cấp phép.

Nhân viên mặt đất không được lên khoang khách, nên chỉ có 1,2 triệu khẩu trang được đưa vào khoang hàng của phi cơ. Số còn lại đang được Tencent lưu trữ và sẽ chuyển về Mỹ trên một chuyến bay khác.

Chiếc Boeing 767 quay về Alaska để tiếp liệu và cho tổ lái nghỉ ngơi, sau đó bay về thành phố Boston thuộc bang Massachusetts. Tuy nhiên, đây chưa phải điểm dừng cuối cùng của chuyến hàng. Robert Kraft không ưa đội bóng đối thủ là New York Jets, nhưng vẫn luôn có cảm tình với thành phố này.

Kraft cảm thấy xúc động vì hành động của Thống đốc New York Andrew Cuomo suốt nhiều tuần qua. Ông đề xuất ý tưởng với Thống đốc Baker và họ thống nhất gửi 300.000 khẩu trang tới New York để hỗ trợ nơi đang chịu ảnh hưởng tồi tệ nhất bởi dịch Covid-19 tại Mỹ.

Vũ Anh (vnexpress theo Wall Street Journal)