Lí giải của thành viên HĐTP phiên tòa Hồ Duy Hải về 3 vấn đề dư luận nêu?

Nêu ra 3 vấn đề chính mà dư luận băn khoăn với bản án của HĐ giám đốc thẩm TAND tối cao, thẩm phán Nguyễn Trí Tuệ đồng thời cũng trả lời luôn các câu hỏi này.

+ Thứ nhất, HĐTP kết luận có vi phạm, thiếu sót trong tố tụng nhưng không hủy án thì có đúng không?

Theo ông Tuệ, bộ luật Tố tụng hình sự, tại điều 371 - những căn cứ để kháng nghị, quy định, “nếu thấy vi phạm nghiêm trọng về tố tụng, mà dẫn tới sai lầm nghiêm trọng” là căn cứ kháng nghị; nhưng nếu không có sai lầm nghiêm trọng thì không phải căn cứ để kháng nghị. Do vậy, HĐXX giám đốc thẩm thấy trong quá trình điều tra có vi phạm, các cơ quan tố tụng có vi phạm, nhưng không làm thay đổi bản chất vụ án, do đó, không cần phải điều tra lại.

“Các cơ quan tố tụng cũng đều nhìn nhận có sai sót, nhưng khi xem xét, đối chiếu với lời khai và chứng cứ khác, HĐTP thấy rằng bị cáo không oan. Bản chất của vấn đề ở đây là gì? Là hành vi giết người, cướp của của Hồ Duy Hải phải được trừng trị theo pháp luật. Do vậy, HĐTP quyết định có sai lầm (trong quá trình tố tụng), nhưng không ảnh hưởng đến bản chất của vụ án, nên không hủy án”, ông Tuệ nói.

+ Thứ hai, dư luận nói rằng, Chánh án đã có quyết định không kháng nghị khi là Viện trưởng VKSND tối cao, nay lại ngồi HĐTP thì có vi phạm không?

Theo ông Tuệ, nếu ở giai đoạn tố tụng bình thường, quy định ở Điều 49, 53 của bộ luật Tố tụng hình sự thì thẩm phán hoặc những người tham gia tố tụng phải từ chối ngồi HĐXX trong một số trường hợp khi tiến hành tố tụng lại. Tuy nhiên, giai đoạn tố tụng giám đốc thẩm này là một giai đoạn tố tụng đặc biệt.

Luật quy định Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng VKSND tối cao có quyền kháng nghị hoặc không kháng nghị, nhưng vẫn ngồi HĐXX của HĐTP, và có thể không chỉ tiến hành tố tụng 1 lần mà tố tụng nhiều lần, cũng không vi phạm.

“Ví dụ, tôi chỉ ví dụ thôi, vụ án này bị Uỷ ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu phải xem xét lại, thì cả HĐTP chúng tôi lại ngồi lại xem xét một lần nữa, cũng không vi phạm tố tụng. Đây là quy định đặc biệt của tố tụng giám đốc thẩm”, ông Tuệ nói rõ thêm.

+ Thứ ba, dư luận cho rằng, thành viên HĐTP không vô tư khách quan và không độc lập khi biểu quyết; ông Chánh án đã giơ tay thì thẩm phán cũng giơ tay theo.

Về nghi vấn này, thẩm phán Nguyễn Trí Tuệ “khẳng định các thẩm phán hoàn toàn độc lập, không phụ thuộc gì vào ông Chánh án cả, vì chúng tôi là thẩm phán do Quốc hội phê chuẩn và do Chủ tịch nước bổ nhiệm. Bản thân Chánh án cũng chỉ là 1 trong 17 thành viên HĐTP. Chúng tôi biểu quyết bằng nhận thức của mình về vấn đề, bằng nhận thức pháp luật, bằng cái tâm của mình và chúng tôi chịu trách nhiệm về biểu quyết với tư cách thành viên HĐTP”.

Theo ông Tuệ: “Các thẩm phán vô tư, khách quan, độc lập, chịu trách nhiệm với biểu quyết của mình về vấn đề này. Tất cả các vụ án đều như thế, chứ không riêng gì vụ Hồ Duy Hải”.

Trả lời câu hỏi ông có băn khoăn gì không sau vụ án, thẩm phán Nguyễn Trí Tuệ cho biết: “Khi chúng ta đưa ra vấn đề gì, phán quyết vấn đề gì thì phải nắm được chắc vấn đề ấy và phải chính xác. Còn những người không được nghiên cứu hồ sơ, chỉ nghe thông tin trên báo chí thì nói không đúng đâu. Chúng tôi làm thì phải nghiên cứu cặn kẽ, thấy nói không đúng thì chúng tôi rất bức xúc”.

Ông Tuệ cũng khuyến khích các nhà báo nếu có điều kiện có thể tiếp cận hồ sơ vụ án hoặc gặp bất cứ thẩm phán nào của HĐTP TAND tối cao để trao đổi xem quan điểm thế nào, có bị áp lực gì không và nhận thức về vấn đề này thế nào.

Vũ Hân (Thanh niên)